Doradca podatkowy – pełnomocnik przed NSA

Tym razem o pracy doradcy podatkowego w ujęciu statystycznym. Ile spraw podatkowych trafia do sądów? Jak często sądy podważają decyzje organów podatkowych? Jaki procent pełnomocników przed sądami stanowią doradcy podatkowi?

Ilość spraw przed sądami

Spośród ogółu spraw jakie trafiły przed wojewódzkie sądy administracyjne – prawie 21% stanowiły sprawy podatkowe. Jednocześnie sądy coraz częściej kwestionują słuszność decyzji organów podatkowych.

W 2021 r. Wojewódzkie Sądy Administracyjne wyeliminowały z obrotu prawnego średnio 31,07% decyzji i innych czynności organów administracji publicznej.

Dla porównania w 2020 r. współczynnik ten wynosił 28,1%, w 2019 r. – 27,32% , w 2018 r. – 25,08%, w 2017 r. – 22,22%, w 2016 r. – 19,78%, w 2015 r. – 22,03%.

Udział pełnomocników w postępowaniach

Mimo wzrostu ilości spraw skierowanych do sądów – spada udział pełnomocników w postępowaniach. W 2021 r. w postępowaniach toczących się przed wojewódzkimi sądami administracyjnymi w 2021 r. wystąpiło 7124 pełnomocników organów administracji publicznej (w 2020 r. – 7614), 3336 adwokatów (w 2020 r. 4407), 4938 radców prawnych (6226), 798 doradców podatkowych (w 2020 r. – 1178), 20 rzeczników patentowych (w 2020 r. -53) , 434 prokuratorów (w 2020 r. – 451) oraz w 3 sprawach Rzecznik Praw Obywatelskich (w 2020 r. RPO wystąpił w 9 sprawach.

Powyższe zestawienie raczej nie obrazuje ogólnej tendencji spadkowej, a jest jedynie odzwierciedleniem szczególnej sytuacji związanej z epidemią COVID. Należy zauważyć, iż w okresie epidemii ograniczono ilość rozpraw zarówno tych w siedzibie sądu, jak i tych prowadzonych zdalnie. A to wprost przekłada się na mniejszą ilość pełnomocników zaangażowanych w te sprawy.

Sprawy podatkowe przed NSA

Najwięcej skarg kasacyjnych kierowanych do NSA dotyczyło podatków i innych świadczeń pieniężnych, do których mają zastosowanie przepisy ordynacji podatkowej, oraz egzekucji tych świadczeń pieniężnych.

W 2021 r. na 9194 skarg jakie wpłynęły do NSA – 4691 (36,33 %) stanowiły skargi kasacyjne dotyczące podatków i innych świadczeń pieniężnych, do których mają zastosowanie przepisy ordynacji podatkowej, oraz egzekucji tych świadczeń pieniężnych.

 W 2021 r. do Izby Finansowej wpłynęło 6079 skarg kasacyjnych oraz 55 skarg o wznowienie postępowania. Wśród nich prym wiedzie podatek VAT – 2185 spraw (36%). Drugie miejsce zajmuje podatek od nieruchomości – 2002 skargi kasacyjne (33%). Trzecie miejsce to podatek dochodowy od osób fizycznych – 1037 skarg kasacyjnych (17%).

Kolejne miejsca zajmują:

• egzekucja świadczeń pieniężnych i zabezpieczenia zobowiązań pieniężnych – 1001 skarg kasacyjnych (16,5%);
• odpowiedzialność podatkowa osób trzecich i ulgi płatnicze – 618 skarg kasacyjnych (10%);
• podatek dochodowy od osób prawnych – 449 skarg kasacyjnych (7%);
• podobnie 7% skarg kasacyjnych to podatek akcyzowy – 436 skarg;
• podatek od czynności cywilnoprawnych – 402 skargi kasacyjne (6,6%);
• podatek od spadków i darowizn – 175 skarg kasacyjnych (2,3%).

W zakresie interpretacji indywidualnych wniesiono 948 skarg kasacyjnych (ponad 16%). Wpłynęły również 4 skargi kasacyjne na opinie zabezpieczające oraz 11 skarg kasacyjnych dotyczących wiążących informacji stawkowych.

Doradca podatkowy – pełnomocnik przed NSA

W postępowaniach przez NSA w Izbie Finansowej największą ilość spraw prowadzili doradcy podatkowi. Doradcy podatkowi niebędący adwokatami ani radcami prawnymi uczestniczyli aż w 420 sprawach (41,8 % wszystkich spraw).

Radcy prawni byli pełnomocnikami skarżących i uczestników postępowania w 262 sprawach (26%), a adwokaci w 131 sprawach (13 %).

Powyższe wskazuje dobitnie, że stopień złożoności przepisów prawa podatkowego wymaga zaangażowania specjalistów. Przy czym mówimy tu nie tyle o „specjalistach od podatków”, ile o doradcach podatkowych specjalizujących się w obsłudze konkretnej branży.

Coraz częściej bowiem doradcy podatkowi zawężają swoją specjalizację do konkretnego podatku, lub grupy zagadnień podatkowych związanych z daną branżą.

Uwzględniając ilość przepisów, dynamikę ich zmian oraz stopień skomplikowania zaryzykować można stwierdzenie, iż nie sposób być „specjalistą od wszystkiego” (czyt.: wszystkich podatków).