Bieg terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu, z dniem wszczęcia postępowania karno-skarbowego w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe. Czy jednak zawieszenie biegu terminu przedawnienia może być przesłanką, która de facto decyduje o wszczęciu postępowania karno-skarbowego?
Zasada zaufania
Jedną z naczelnych zasad, w oparciu o które powinno być prowadzone postępowania podatkowe jest zasada zaufania. Przepis art. 121 par. 1 ustawy Ordynacja Podatkowa (dalej: Ordynacja Podatkowa) stanowi, iż:
„postępowanie podatkowe powinno być prowadzone w sposób budzący zaufanie do organów podatkowych.„
I dalej w ust. 2 : organy podatkowe w postępowaniu podatkowym obowiązane są udzielać niezbędnych informacji i wyjaśnień o przepisach prawa podatkowego pozostających w związku z przedmiotem tego postępowania.
Z całą pewnością rażące naruszenie tej zasady stanowi sytuacja, w której postępowanie karno-skarbowe przeciw podatnikowi wszczynane jest tylko po to, aby zawiesić bieg terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego. Tak też w swoim wyroku stwierdził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku1.
Postępowanie karno-skarbowe i zawieszenie biegu terminu przedawnienia
Wszczęcie postępowania o przestępstwo lub wykroczenie skarbowe zawiesza bieg terminu przedawnienia zobowiązania. Powyższe wynika wprost z przepisu art. 70 par. 6 pkt 1 Ordynacji Podatkowej.
Jednocześnie jednak – w przekonaniu Sądu – z zastosowaniem tego przepisu wiąże się obowiązek ustalenia czy wszczęcie postępowania nie miało pozorowanego charakteru i nie służyło jedynie wstrzymaniu biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego.
Instrumentalny charakter wszczętego postępowania
W przypadkach wątpliwych, w szczególności gdy moment wszczęcia postępowania jest bliski dacie przedawnienia zobowiązania (w analizowanej sprawie postępowanie karno-skarbowe zostało wszczęte dwa miesiące przed upływem terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego), wyjaśnienie kwestii zasadności wszczęcia postępowania powinno znaleźć odzwierciedlenie w uzasadnieniu decyzji.
W tym celu, organ powinien przedstawić stosowne dowody i chronologię czynności karno-procesowych. Powołane przez organ okoliczności powinny w sposób niebudzący wątpliwości wskazywać, że w danym przypadku wszczęcie postępowania nie miało jedynie instrumentalnego charakteru, a było uzasadnione podejrzeniem popełnienia czynu zabronionego przez podatnika.
Konieczne jest też uprawdopodobnienie, że wszczęcie postępowania w sprawie dawało podstawy do jego przekształcenia w postępowanie przeciwko konkretnej osobie, z uwzględnieniem przesłanki uprawdopodobnienia winy podatnika.
Tymczasem w spornej sprawie zabrakło właściwie wszystkich wskazanych wyżej elementów. Uzasadnienie decyzji nie wskazuje okoliczności istotnych dla oceny czy powołanie się na art. 70 ust. 6 pkt 1 Ordynacji Podatkowej miało instrumentalny charakter, czy też nie. W sytuacji, w której może zachodzić podejrzenie o takie wykorzystanie instytucji zawieszenia biegu terminu przedawnienia, organ powinien przedstawić okoliczności pozwalające na odniesienie się do tego zarzutu. W ocenie Sądu, następstwo czasowe tych zdarzeń nasuwa poważne wątpliwości, których nie rozwiało uzasadnienie spornej decyzji.
Mając na uwadze powyższe oraz fakt, że w analizowanej sprawie w sposób rażący została naruszona zasad zaufania, WSA zdecydował o uchyleniu zaskarżonej decyzji.
1 Wyrok WSA w Gdańsku z dnia 3 sierpnia 2021 r., sygn. akt I SA/Gd 455/21.
Jeżeli zastanawiacie się Państwo nad kompleksowym przeszkoleniem z zakresu podatku VAT – zapraszamy do skorzystania z oferty szkoleniowej Kancelarii ES-Doradztwo.
Podczas szkoleń kładziemy nacisk na ich praktyczny aspekt – stąd spotkania mają charakter warsztatowy. Prowadzimy je w formule on-line, stacjonarnej lub hybrydowej.
Program jest każdorazowo opracowywany pod potrzeby konkretnego klienta, a zatem macie Państwo wpływ na jego ostateczny kształt i to Wy decydujecie o tym, jakie zagadnienia zostaną omówione podczas spotkania.
Jeżeli jesteście Państwo zainteresowani naszą ofertą szkoleniową, prosimy o wysłanie krótkiej wiadomości na maila: kontakt@es-doradztwo.pl z podaniem:
- wstępnie wybranego tematu szkolenia,
- ilości uczestników,
- oraz formuły w jakiej szkolenie ma zostać przeprowadzone (stacjonarne/on-line/hybrydowe).
Podanie tych danych pozwoli nam przygotować ofertę szkoleniową.