W skrócie – na najnowsze orzeczenie NSA. Wyrok zapadł co prawda w postępowaniu interpretacyjnym, ale porusza kwestię cienkiej (coraz cieńszej) granicy pomiędzy podejrzeniem nadużycia prawa a dozwolonym korzystaniem z uprawnień.
W sprawie chodziło o milionową inwestycję i symboliczny czynsz.
Gmina zamierzała wybudować kanalizację (to jest ta milionowa inwestycja kumulująca duży podatek naliczony). Aby mieć prawo do zwrotu VAT gmina chciała wydzierżawić kanalizację spółce (podmiot niepowiązany z gminą) za czynsz oscylujący wokół 1 tyś. zł. miesięcznie (wskazując, iż jest to cena rynkowa).
Dyrektor KIS odmówił wydania interpretacji indywidualnej w tej sprawie. Stwierdził, że zachodzi uzasadnione przypuszczenie nadużycia prawa w rozumieniu art. 5 ust. 5 ustawy o VAT. Zdaniem organu czynsz dzierżawny będzie niewspółmiernie niski w stosunku do kosztów inwestycji, w związku z czym istnieje uzasadnione przypuszczenie, że głównym celem dzierżawy może być uzyskanie korzyści podatkowej.
Art. 5 ust. 5 ustawy o VAT:
Przez nadużycie prawa rozumie się dokonanie czynności, o których mowa w ust. 1, w ramach transakcji, która pomimo spełnienia warunków formalnych ustanowionych w przepisach ustawy, miała zasadniczo na celu osiągnięcie korzyści podatkowych, których przyznanie byłoby sprzeczne z celem, któremu służą te przepisy.
Sprawa trafiła do WSA w Olsztynie oraz NSA – oba sądy były zgodne – w sprawie istniało uzasadnione przypuszczenie nadużycia prawa1.
Zdaniem NSA asymetria między kosztami poniesionymi w ramach inwestycji a ustalonym czynszem stanowi uzasadnione przypuszczenie nadużycia prawa. Sąd zwrócił uwagę, iż czynsz w wysokości 1 tys. zł. miesięcznie przy inwestycji wartej 3 mln. zł. zwróci się nie w dziesiątkach, a w setkach lat. NSA nie miał wątpliwości, że przekazanie inwestycji za symboliczny czynsz dzierżawny miało służyć przede wszystkim wygenerowaniu prawa do odliczenia podatku naliczonego przez gminę.
Zdaniem sądu zamiarem gminy nie było osiągnięcie zysku i oczekiwanie zwrotu poczynionych nakładów inwestycyjnych, tylko uzyskanie korzyści podatkowej.
Wskazane orzeczenie niepokoi o tyle, iż praktyką znaną (na którą do tej pory organy i sądy patrzyły co do zasady przychylnie) jest otóż taka, w której firma startuje, ponosi duże nakłady inwestycyjne i nie ma jeszcze sprzedaży. Ma skumulowany duży VAT naliczony. Chce go uwolnić. Co robi ? Wykonuje czynność opodatkowaną (zwykle symboliczną). Liczy na zwrot podatku. Co więcej – liczy na zwrot nie w terminie standardowym (180 dni) tylko w przyspieszonym (60 dni) bo:
- po pierwsze jest związek: zakup (podatek naliczony) z czynnościami opodatkowanymi (podatek należny) oraz
- jest różnica (pomiędzy należnym i naliczonym).
Przyznaję bez bicia – sama tak właśnie doradzałam (z sukcesami jak dotąd).
Mój optymizm osłabł. Cała nadzieja w tym, że wyrok NSA zapadł w postępowaniu interpretacyjnym, gdzie wnioskodawca podał problem na tacy. W postępowaniu kontrolnym konkluzje niekoniecznie byłyby zbieżne z omawianymi.
- Wyrok WSA w Olsztynie, sygn. akt: I SA/Ol 432/21 oraz orzeczenie NSA z dnia 29 kwietnia 2025 r., sygn. akt I FSK 2461/21. ↩︎
Jeżeli zastanawiacie się Państwo nad kompleksowym przeszkoleniem z zakresu podatku VAT – zapraszamy do skorzystania z oferty szkoleniowej Kancelarii ES-Doradztwo.
Podczas szkoleń kładziemy nacisk na ich praktyczny aspekt – stąd spotkania mają charakter warsztatowy. Prowadzimy je w formule on-line, stacjonarnej lub hybrydowej.
Program jest każdorazowo opracowywany pod potrzeby konkretnego klienta, a zatem macie Państwo wpływ na jego ostateczny kształt i to Wy decydujecie o tym, jakie zagadnienia zostaną omówione podczas spotkania.
Jeżeli jesteście Państwo zainteresowani naszą ofertą szkoleniową, prosimy o wysłanie krótkiej wiadomości na maila: kontakt@es-doradztwo.pl z podaniem:
- wstępnie wybranego tematu szkolenia,
- ilości uczestników,
- oraz formuły w jakiej szkolenie ma zostać przeprowadzone (stacjonarne/on-line/hybrydowe).
Podanie tych danych pozwoli nam przygotować ofertę szkoleniową.