Koniec procedur uproszczonych – jak dokumentować eksport?

Z dniem 31 października 2024 r. wygasną procedury uproszczone stosowane w eksporcie towarów. Wdrożony zostanie nowy system do obsługi zgłoszeń wywozowych AES /ECS2 Plus. Od tego dnia praktycznie jedyną formą dokonywania zgłoszeń celnych będzie procedura standardowa. Czy powyższa zmiana wpłynie na sposób dokumentowania eksportu ? W szczególności w kontekście możliwości zastosowania stawki 0% VAT ? Tego dowiecie się Państwo z przygotowanego artykułu.

Firmy kurierskie już teraz wysyłają do firm pisma, w których informują o zmianach.

Jednocześnie wskazują, że mogą korzystać z udogodnienia, przewidzianego dla przesyłek kurierskich o wartości nie przekraczającej 1000 EUR oraz wadze nie większej niż 1000 kg. W efekcie ich zastosowania eksporter otrzymywałby od firmy kurierskiej:

• historię drogi przesyłki
• potwierdzenie odbioru przesyłki przed odbiorcę,
• potwierdzenie odprawy kurierskiej,

jako dokumenty potwierdzające eksport towarów.

Czy godzić się na takie rozwiązanie ?

Uczucia mam mieszane. Eksport towarów może zastosować opodatkowany stawką 0% VAT pod warunkiem, że podatnik posiada dokumenty potwierdzające wywóz towaru poza terytorium UE. Zasada ta znajduje zastosowanie również do eksportu towarów, który jest dokonywany za pośrednictwem firmy kurierskiej. Katalog dokumentów, których posiadanie uprawnia do opodatkowania eksportu towarów stawką 0% VAT został wskazany w art. 41 ust. 6a ustawy o VAT i ma on charakter otwarty.

Problem polega na tym, że o ile sądy uznają słuszność argumentacji, zgodnie z którą  do zastosowania preferencyjnej stawki 0% przy eksporcie towarów kluczowy jest sam wywóz towarów za granicę UE (potwierdzony dowolnymi dokumentami), o tyle stanowisko organów podatkowych w tym zakresie uległo zmianie i nie jest tak przychylne podatnikom. Szczegółowo pisałam o tym w artykule – Kiedy 0% VAT w eksporcie towarów ?

W opinii sądów (np. wyrok WSA w Krakowie z 12.9.2023 r., sygn. akt: ISA/Kr 683/23 oraz wyrok WSA w Gdańsku z 10.10.2023 r., sygn. akt:  ISA/Gd 637/23) nie można odmówić prawa do zastosowania stawki 0% podatku VAT wyłącznie z tego powodu, że podatnik nie ma urzędowego dokumentu potwierdzającego wywóz towarów poza UE (komunikat IE-599). Skoro ustawodawca przewidział otwarty katalog dokumentów, posługując się sformułowaniem: „w szczególności”, to należy przyjąć, że mogą to być jakiekolwiek (poza urzędowymi) dokumenty – ważne, aby wynikało z nich, że faktycznie doszło do eksportu towarów. Ze stanowiskiem sądów należy się oczywiście zgodzić (znajduje ono oparcie w brzmieniu przepisów ustawy o VAT oraz jest spójne z orzecznictwem TSUE w analogicznych sprawach). W konsekwencji dokumenty wygenerowane w systemach kurierskich (służących do monitorowania przesyłek) posiadające komunikat, że dana przesyłka została „doręczona do odbiorcy” oraz „odebrana przez”, wskazujące na dokładną datę doręczenia przesyłki do adresata oraz numer przesyłki należałoby uznać za wystarczające do zastosowania stawki podatku w wysokości 0% przewidzianej dla eksportu towarów.

Tyle że stanowisko organów podatkowych w tym zakresie począwszy od 2023 r. uległo zmianie i aktualnie jest niekorzystne dla podatników. Dyrektor KIS w wydawanych interpretacjach formułuje pogląd, zgodnie z którym tylko posiadanie dokumentów o charakterze „urzędowym”, a zatem wydanych przez właściwe organy celne (polskie lub z innych państw członkowskich)   potwierdzających wywóz towarów poza terytorium UE uprawnia do opodatkowania eksportu stawką 0% VAT (m.in. interpretacja indywidualna dyrektora KIS z dnia 24 marca 2023 r., nr: 0111-KDIB3-3.4012.131.2023.2.AW).

W związku z powyższym, w mojej ocenie, dysponowanie przez eksportera wyłącznie dokumentami wskazanymi przez firmy kurierskie może okazać się niewystarczające i generować ryzyko sporu z organem podatkowym. Z dużym prawdopodobieństwem  obronicie Państwo prawo do opodatkowania eksportu stawką 0% VAT, ale nastąpi to dopiero na etapie postępowania przed sądem.