polski ład 2.0

Kto odpowiada za fałszywe faktury?

Art. 108 ustawy o podatku od towarów i usług może być zastosowany wobec pracownika, ale pod pewnymi warunkami. To po pierwsze. Po drugie dopuszczalność jego zastosowania jest ograniczona. Czyli kilka słów na temat bardzo ciekawej opinii rzeczniczki generalnej Trybunału sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Przepis art. 108 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług stanowi, iż w przypadku gdy osoba prawna, jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej lub osoba fizyczna wystawi fakturę, w której wykaże kwotę podatku, jest obowiązana do jego zapłaty. Dopuszczalność zastosowania tej właśnie regulacji, ale – uwaga – względem pracownika (a nie spółki) była przedmiotem zapytania jakie Naczelny Sąd Administracyjny (dalej: NSA) skierował do TSUE1.

Sprawa dotyczyła pracownika, który wykorzystał dane swojego pracodawcy bez jego wiedzy i zgody. W efekcie spółka „wystawiła” 1679 pustych faktur, które nie zostały zaewidencjonowane w rejestrze sprzedaży, a wykazany na nich podatek należny nigdy nie został rozliczony. Wobec pracownika wszczęte zostało postępowanie karno-skarbowe. Równolegle jednak fiskus domagał się od spółki zapłacenia podatku wykazanego na fakturach z powołaniem na brzmienie przepisu art. 108 ustawy o VAT. Wskazany przepis jest odpowiednikiem art. 203 dyrektywy VAT, z którego wynika, iż każda osoba, która wykazuje podatek VAT na fakturze, jest zobowiązana do jego zapłaty.

Kto odpowiada za fałszywe faktury?

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie zgodził się z fiskusem2. Z kolei NSA miał wątpliwości, kto w istocie powinien zapłacić podatek wynikający z wystawionych faktur: podatnik, którego dane bezprawnie wykorzystano, czy nieuczciwy pracownik ?

Opinia rzeczniczki generalnej TSUE

W wydanej opinii rzeczniczka generalna TSUE poruszyła dwie istotne kwestie:

  1. Ryzyko utraty wpływów

Odpowiedzialność wystawcy faktury za wykazany na niej podatek zgodnie z art. 203 dyrektywy VAT nie wystąpi jeśli wykluczone jest ryzyko utraty wpływów podatkowych przez kraj członkowski.

W analizowanej sprawie takie ryzyko zostało w sposób istotny wykluczone, gdyż nabywców fikcyjnych faktur można zidentyfikować i odmówić im prawa do odliczenia podatku VAT (w konsekwencji nie dojdzie do utraty wpływów).

Odpowiedzialność podatnika  za wykazany na fakturach i niezapłacony podatek może pojawić się wyłącznie w takim zakresie, w jakim nie można zapobiec odliczeniu podatku z tych faktur przez nabywców.

  1. Odpowiedzialność pracownika za wystawione faktury

W sytuacjach, w których  istnieje ryzyko lub zagrożenie utraty wpływów przez budżet państwa, pracownik – co do zasady – może ponieść odpowiedzialność za wystawienie fałszywych faktur bez wiedzy i zgody spółki. W efekcie czego będzie on zobowiązany do zapłaty wykazanego na tych fakturach podatku.

  1. Dobra wiara

Dla pociągnięcia do odpowiedzialności nieuczciwego pracownika istotne jest jednak, aby spółce móc przypisać dobrą wiarę.

Dobra wiara będzie wykluczona jeśli pracodawca wiedział o działaniach swojego pracownika i nie interweniował (mimo że miał taką możliwość). W takiej sytuacji za wystawcę faktury należałoby uznać spółkę i to ona powinna zapłacić wykazany na fakturach podatek.

Jeśli jednak:

  • nieuczciwe działania pracownika nie miały bezpośredniego związku z przyznanym mu stanowiskiem pracy,
  • spółce nie można zarzucić winy w wyborze i nadzorze nad podwładnym,
  • nie istniały przesłanki do pełnienia szczególnego nadzoru nad pracownikiem,

to nie można uznać, że pracodawca odpowiada za podatek VAT wykazany na wystawionych fakturach.

W takiej sytuacji podatek powinien zapłacić nieuczciwy pracownik.


  1. Wyrok WSA z dnia 23 lutego 2018 r., sygn. akt: I SA/LU 987/17. ↩︎
  2. Postanowienie z dnia 26 maja 2022 r., sygn..: FSK 1212/18. ↩︎

Jeżeli zastanawiacie się Państwo nad kompleksowym przeszkoleniem z zakresu podatku VAT – zapraszamy do skorzystania z oferty szkoleniowej Kancelarii ES-Doradztwo.

Podczas szkoleń kładziemy nacisk na ich praktyczny aspekt – stąd spotkania mają charakter warsztatowy. Prowadzimy je w formule on-line, stacjonarnej lub hybrydowej.

Program jest każdorazowo opracowywany pod potrzeby konkretnego klienta, a zatem macie Państwo wpływ na jego ostateczny kształt i to Wy decydujecie o tym, jakie zagadnienia zostaną omówione podczas spotkania.

Jeżeli jesteście Państwo zainteresowani naszą ofertą szkoleniową, prosimy o wysłanie krótkiej wiadomości na maila: kontakt@es-doradztwo.pl z podaniem:

  • wstępnie wybranego tematu szkolenia,
  • ilości uczestników,
  • oraz formuły w jakiej szkolenie ma zostać przeprowadzone (stacjonarne/on-line/hybrydowe).

Podanie tych danych pozwoli nam przygotować ofertę szkoleniową.

 

Zostaw komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Scroll to Top