W ramach Polskiego Ładu rząd planuje wprowadzić nowe uprawnienia dla administracji skarbowej. Wśród nich – tzw. nabycie sprawdzające. Jeśli chcą się Państwo przygotować na wprowadzane zmiany – warto przeczytać nasz artykuł. Dowiecie się z niego na czym ma polegać nowe propozycja rządu oraz z jakimi konsekwencjami wiąże się dla podatnika.
Czym jest nabycie sprawdzające?
Temat zmian przepisów ustaw podatkowych, które mają być wprowadzone w ramach Polskiego Ładu był przedmiotem jednego z przygotowanych przez nas artykułów. Tym razem zajmiemy się tzw. nabyciem sprawdzającym. To nowe rozwiązanie ma służyć kontroli ewidencjonowania obrotu za pośrednictwem kasy fiskalnej. Organy podatkowe począwszy od stycznia 2022 r. będą mogły sprawdzić, czy podatnik ewidencjonuje sprzedaż na kasie fiskalnej oraz, czy wydaje nabywcy paragon fiskalny1.
Już teraz nabycie sprawdzające nazywane jest prowokacją podatkową. Temu nowemu rozwiązaniu poświęcony ma być dodany Rozdział 1b w dziale V ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej (KAS).
Nabycie sprawdzające zdefiniowano tam jako:
- nabycie towarów lub usług w celu sprawdzenia wywiązywania się przez sprawdzanego z obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego, w zakresie:
- ewidencjonowania sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej.
- wydawania nabywcy paragonu fiskalnego.
Jak będzie wyglądać takie nabycie sprawdzające? Otóż wyobrazić sobie należy sytuację, w której pracownik/funkcjonariusz KAS pojawi się incognito w danym punkcie sprzedaży (np. sklep, zakład kosmetyczny, salon fryzjerski) i nabywając tam towar bądź usługę. Sprawdzi, czy zobowiązany do tego podmiot (podatnik) rejestruje tę sprzedaż na kasie fiskalnej oraz, czy wydaje nabywcy paragon.
Kto będzie uprawniony do dokonania nabycia sprawdzającego?
I tu pojawia się ulubiony zabieg lingwistyczny krajowego ustawodawcy: do dokonania nabycia sprawdzającego uprawniony będzie kto? Oczywiście sprawdzający.
Sprawdzającymi mogą być:
- osoby zatrudnione w jednostce organizacyjnej KAS wykonujące czynności służbowe w urzędzie skarbowym albo urzędzie celno-skarbowym,
- funkcjonariusze pełniący służbę w urzędzie celno-skarbowym lub podległym mu oddziale celnym.
Jako że organy KAS (Krajowej Administracji Skarbowej) – co wynika wprost z ustawy – nie są ograniczone terytorialnie podczas podejmowanych działań – wskazane powyżej podmioty będą mogły dokonać nabycia sprawdzającego na terytorium całego kraju.
W toku nabycia sprawdzającego sprawdzającemu przysługiwać będzie uprawnienie do legitymowania lub ustalania w inny sposób tożsamości sprawdzanych w zakresie niezbędnym na potrzeby tego nabycia. Z uzasadnienia projektu dowiadujemy się, że podczas legitymowania sprawdzający będzie mógł skorzystać np. z pomocy funkcjonariusz Policji.
nabycie sprawdzające – przebieg
Czytając dalej omawiany projekt dowiadujemy się, że niezwłocznie po dokonaniu nabycia sprawdzającego, sprawdzający ma obowiązek:
- okazania sprawdzanemu legitymacji służbowej,
- poinformowania sprawdzanego o dokonaniu nabycia sprawdzającego,
- pouczenia sprawdzanego o jego prawach i obowiązkach.
Na żądanie sprawdzanego, sprawdzający musi okazać również stałe upoważnienie do dokonywania nabycia sprawdzającego.
Załóżmy, że do nabycia sprawdzającego doszło, wszystkim formalnościom stało się zadość, sytuacja dla wszystkich jej uczestników jest jasna. Jest to już ten etap, w którym wiemy, że miało miejsce nabycie sprawdzające. Co dzieje się dalej z nabytym towarem lub usługą? Skoro zostały nabyte tylko w celu sprawdzenia, czy podatnik wywiązuje się ze swojego obowiązku?
Towar
Towar nabyty w toku nabycia sprawdzającego ma być niezwłocznie zwracany sprawdzanemu wraz z paragonem fiskalnym ( o ile rzecz jasna paragon ten został wydany). Jeżeli z uwagi na rodzaj towaru lub jego szczególne właściwości ponowna sprzedaż tego towaru nie jest możliwa – towar nie będzie podlegać zwrotowi. Wówczas (za zgodą sprawdzanego) towar może być pozostawiony w miejscu jego nabycia.
Przykład?
Trudno sobie wyobrazić, żeby ktoś chciał ponownie nabyć np. kupioną przez sprawdzającego drożdżówkę.
Wówczas, za zgodą sprzedawcy drożdżówka zostanie pozostawiona w miejscu jej nabycia.
Towar zwrócony, bądź nie – zostaje nam jeszcze paragon. Paragon – co do zasady – powinien być również zwrócony.
Zgodnie z projektowaną zmianą paragonu fiskalnego nie zwraca się w przypadku:
- odmowy zwrotu zapłaty otrzymanej za zwracany towar,
- jeżeli z uwagi na rodzaj towaru lub szczególne właściwości, nie jest możliwa jego ponowna sprzedaż,
- odstąpienia od zwrotu towaru.
Obowiązki sprawdzanego
Podatnik, który sprzedał towar w ramach nabycia sprawdzającego będzie miał obowiązek:
- przyjęcia zwracanego towaru,
- przyjęcia paragonu fiskalnego dokumentującego sprzedaż zwracanego towaru,
- zwrotu zapłaty otrzymanej za zwracany towar.
Usługi
Z usługami nabytymi w ramach nabycia sprawdzającego ustawodawca miał większy problem. Co oczywiste większości nabytych usług nie sposób zwrócić. Dlatego też, wprowadzono zasadę, zgodnie z którą usługa wykonana w toku nabycia sprawdzającego nie podlega zwrotowi. Gdy usługa, za którą sprawdzający zapłacił, nie została wykonana, sprawdzany będzie obowiązany do zwrotu otrzymanej zapłaty.
Co z paragonem w przypadku nabycia usług?
Jeżeli w toku nabycia sprawdzającego został wydany paragon fiskalny, a usługa nie została wykonana, sprawdzany będzie miał obowiązek przyjęcia tego paragonu, chyba, że odmówił zwrotu otrzymanej zapłaty.
Protokół
Z nabycia sprawdzającego sprawdzający sporządzać będzie protokół, jeżeli:
- w toku nabycia sprawdzającego stwierdzono naruszenie w zakresie wywiązywania się przez sprawdzanego z obowiązków ewidencjonowania sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej i wydawania nabywcy paragonu fiskalnego,
- zaistniały okoliczności uzasadniające niezwracanie nabytego towaru,
- nabycie sprawdzające dotyczyło usługi,
- sprawdzany odmówił:
- przyjęcia zwracanego towaru,
- zwrotu otrzymanej zapłaty za zwracany towar,
- przyjęcia paragonu fiskalnego dokumentującym sprzedaż zwracanego towaru.
Protokół sporządzany będzie w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, z których jeden otrzymać musi sprawdzany.
Nabycie sprawdzające będzie odrębną instytucją od kontroli podatkowej oraz kontroli celno-skarbowej. Z jednej strony powinno mieć dzięki temu mniej sformalizowany przebieg. Z drugiej strony jego przeprowadzenie nie będzie wykluczać możliwości kontroli celno-skarbowej lub kontroli podatkowej. Nabycie sprawdzające kończyć się będzie notatką (w przypadku braku naruszenia przepisów), albo mandatem i protokołem, o ile takie naruszenia wystąpią.
Aspekt finansowy nabycia sprawdzającego
Wydatki na nabycie sprawdzające będą pokrywane ze specjalnie w tym celu utworzonego funduszu nabycia sprawdzającego. Będzie on pozostawał w dyspozycji Ministerstwa Finansów i KAS. Środki na ten fundusz będą pochodziły z budżetu państwa.
Towary zakupione w toku nabycia sprawdzającego, które nie zostaną zwrócone sprawdzanemu – przejdą na własność Skarbu Państwa.
Co z usługami – których przecież nie sposób zwrócić – czy ich wartość będzie stanowiła przychód sprawdzających? Czy od nabytych nieodpłatnie usług (bo zapłacił za nie przecież budżet państwa) sprawdzający będą mieli zapłacić podatek PIT? Okazuje się, że nie. Powołując się na orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego2 ustawodawca w uzasadnieniu do projektu nowelizacji stwierdza co następuje:
(…) w przypadku usługi o charakterze osobistym nabytej w ramach nabycia sprawdzającego, np. usługi fryzjerskiej, która nie będzie podlegać z racji jej charakteru zwrotowi, przychód pracownika albo funkcjonariusza nie będzie stanowił jego przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Podsumowanie
Ustawodawca uzasadnia nabycie sprawdzające potrzebą uszczelnienia systemu podatkowego. Istnieje jednak realna obawa, że dla większości podatników będzie to sytuacja, w której pracownik lub funkcjonariusz KAS skorzysta z usługi (np. fryzjerskiej, kosmetycznej, usługi trenera personalnego) na koszt budżetu państwa i nie zapłaci od tego PIT.
Jeśli ilość zmian wprowadzanych w ramach przepisów prawa podatkowego powoduje, że nie macie Państwo pewności, czy rozliczenia podatku w Państwa przedsiębiorstwie są prawidłowe i nie generują ryzyka – zapraszamy do współpracy.
Gwarantujemy usługi doradcze na najwyższym poziomie w rozsądnej cenie.
[1] Zmiana przewidziana w projekcie nowelizacji m.in. ustawy o KAS z dnia 26 lipca 2021 r. w ramach tzw. Polskiego Ładu.
[2] Wyrok Trybunału Konstytucyjnego w sprawie z 8 lipca 2014 r. o sygn. akt K 7/13.
Jeżeli zastanawiacie się Państwo nad kompleksowym przeszkoleniem z zakresu podatku VAT – zapraszamy do skorzystania z oferty szkoleniowej Kancelarii ES-Doradztwo.
Podczas szkoleń kładziemy nacisk na ich praktyczny aspekt – stąd spotkania mają charakter warsztatowy. Prowadzimy je w formule on-line, stacjonarnej lub hybrydowej.
Program jest każdorazowo opracowywany pod potrzeby konkretnego klienta, a zatem macie Państwo wpływ na jego ostateczny kształt i to Wy decydujecie o tym, jakie zagadnienia zostaną omówione podczas spotkania.
Jeżeli jesteście Państwo zainteresowani naszą ofertą szkoleniową, prosimy o wysłanie krótkiej wiadomości na maila: kontakt@es-doradztwo.pl z podaniem:
- wstępnie wybranego tematu szkolenia,
- ilości uczestników,
- oraz formuły w jakiej szkolenie ma zostać przeprowadzone (stacjonarne/on-line/hybrydowe).
Podanie tych danych pozwoli nam przygotować ofertę szkoleniową.