WSA we Wrocławiu wydał wyrok, który będzie stanowić dużą wartość dla podatników toczących spory z fiskusem. Sąd dyscyplinuje organy wyznaczając istotne granice podejmowanych przez nie działań.
Orzeczenie WSA we Wrocławiu, będące tematem przygotowanego artykułu, dotyczy co prawda karuzeli VAT, jednocześnie jednak zawiera uniwersalne tezy o ogromnym znaczeniu dla podatników, którzy wchodzą w spór z organami podatkowymi1.
W prowadzonej sprawie organ zakwestionował podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktur zakupowych oraz fakt dokonania WDT i opodatkowania onej stawką VAT 0%. Zdaniem organu, podatnik był świadomym uczestnikiem oszustwa karuzelowego Z kolei przedsiębiorca wskazywał konsekwentnie, że dokonując transakcji dochował należytej staranności w zakresie weryfikacji zarówno kontrahenta, jak i nabywanego towaru przez co nie może ponosić odpowiedzialności za działania podmiotów występujących na wcześniejszych etapach obrotu tym towarem, z którymi nie łączyły go jakiekolwiek relacje oraz powiązania osobowe bądź kapitałowe.
Problem stary jak VAT, który sprowadza się do żądania: podatniku UDOWODNIJ, że nie jesteś wielbłądem. O zmianie w sposobie definiowania należytej staranności oraz o tym, jak ogromne ma to znaczenie dla podatników pisałam już w artykule: link do artykułu Należyta staranność – TSUE po raz kolejny po stronie podatników.
Wówczas chodziło o TSUE, tym razem do akcji, w której główną rolę odgrywa organ podatkowy, który MOŻE WSZYSTKO, wkroczył WSA we Wrocławiu.
Zdaniem sądu:
- oszustwo karuzelowe – jako wpisane w system VAT – wykorzystuje mechanizmy rynkowe, a także rzetelnych podatników do jego przeprowadzenia. Nie jest zatem wystarczające stwierdzenie istnienia na początku tego łańcucha „znikającego podatnika” do wyprowadzenia niekorzystnych skutków podatkowych wobec wszystkich podmiotów uczestniczących w łańcuchu dostaw. Konieczne jest wykazanie, że konkretny podmiot występujący w tym łańcuchu dostaw wiedział o oszukańczym celu stworzenia tego łańcucha dostaw, albo przynajmniej, że powinien był o tym wiedzieć;
- jeśli nie jest możliwe wykazanie świadomego uczestnictwa przez podatnika w oszustwie, organ podatkowy powinien dokonać oceny, na podstawie zebranych dowodów, czy podatnik powinien był podejrzewać zaistnienie oszustwa u swojego dostawcy, w sytuacji gdy został spełniony materialny warunek transakcji, czyli doszło do dostawy towarów lub wykonania usług (dochowaniu przez podatnika należytej staranności przy weryfikacji rzetelności swojego kontrahenta). Do pozbawienia podatnika prawa do odliczenia VAT nie jest wystarczająca jedynie negacja podjętych przez podatnika działań, mających na celu zabezpieczenie się przed nierzetelnymi kontrahentami;
- w rozpoznawanej sprawie organ nie wykazał, by podatnik wiedział lub powinien był wiedzieć o przywołanych w decyzji okolicznościach, które poprzedzały nabycie towarów. W ocenie sądu, organ podatkowy – wbrew wyraźnym wskazówkom zawartym w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) – całą argumentację dotyczącą świadomego udziału spółki w oszustwie podatkowym zbudował na daleko idących założeniach oraz na przebiegu transakcji między podmiotami zlokalizowanymi na wcześniejszym etapie obrotu towarem, a nie na cechach transakcji zawartej przez podatnika.
I teraz uwaga – czas na perełki:
„(…) to podatnik, a nie organ decyduje o doborze kontrahentów. Trudno uznać w tej sytuacji, że współpraca z kontrahentem powiązanym kapitałowo i osobowo może świadczyć przesądzająco o świadomym udziale w karuzeli podatkowej”.
„(…) nie jest rolą organów podatkowych udzielanie podatnikom rad, jak powinna
wyglądać prowadzona przez nich działalność gospodarcza”.
Ponadto:
- sąd, powołując się na orzecznictwo TSUE wskazał, że podatnicy chcący skorzystać z prawa do odliczenia VAT nie mają obowiązku przeprowadzenia kompleksowej i dogłębnej weryfikacji dostawcy. WSA zaznaczył, że aby tak naprawdę stwierdzić, czy podatnik działał w sposób przezorny i rozsądny albo w sposób wskazujący na świadomość określonego oszukańczego procederu jego kontrahenta należałoby przybliżyć specyfikę rynku i skontrolować czy prowadzona przez podatnika działalność odbiega od określonych praktyk i realiów gospodarczych. Organ podatkowy nie czynić ustaleń i ocen w oderwaniu od rzeczywistości gospodarczej, a zwłaszcza bez zbadania na czym polegała działalność gospodarcza podatnika, również we współpracy z innymi kontrahentami.
Czas na brawa.
I na „skrzeczącą rzeczywistość” – zobaczymy, czy niewątpliwie korzystne dla podatników orzeczenie WSA znajdzie przełożenie na praktykę organów podatkowych.
- Wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 19 czerwca 2024 r., sygn. akt: I SA/Wr 952/23. ↩︎
Jeżeli zastanawiacie się Państwo nad kompleksowym przeszkoleniem z zakresu podatku VAT – zapraszamy do skorzystania z oferty szkoleniowej Kancelarii ES-Doradztwo.
Podczas szkoleń kładziemy nacisk na ich praktyczny aspekt – stąd spotkania mają charakter warsztatowy. Prowadzimy je w formule on-line, stacjonarnej lub hybrydowej.
Program jest każdorazowo opracowywany pod potrzeby konkretnego klienta, a zatem macie Państwo wpływ na jego ostateczny kształt i to Wy decydujecie o tym, jakie zagadnienia zostaną omówione podczas spotkania.
Jeżeli jesteście Państwo zainteresowani naszą ofertą szkoleniową, prosimy o wysłanie krótkiej wiadomości na maila: kontakt@es-doradztwo.pl z podaniem:
- wstępnie wybranego tematu szkolenia,
- ilości uczestników,
- oraz formuły w jakiej szkolenie ma zostać przeprowadzone (stacjonarne/on-line/hybrydowe).
Podanie tych danych pozwoli nam przygotować ofertę szkoleniową.