Podatek minimalny – najważniejsze kwestie

Kogo dotyczy obowiązek zapłaty podatku minimalnego ? Jak kalkulować rentowność/stratę ? Jak obliczyć sam podatek ? W przygotowanym artykule znajdziecie Państwo odpowiedź na wszystkie te pytania. Dowiecie się również jakie kroki należy podjąć w odniesieniu do 2024 r., aby odpowiedzieć na pytanie, czy podatek minimalny Was dotyczy.

Kogo dotyczy podatek minimalny?

Podatek minimalny dotyczy tych podatników CIT:

• którzy w rozliczeniu za dany rok ponieśli stratę ze źródeł innych niż zyski kapitałowe,
• których rentowność (iloraz dochodów ze źródeł innych niż zyski kapitałowe i przychodów ze źródeł innych niż zyski kapitałowe) jest nie wyższa niż 2%.

Kalkulacja rentowności/straty

Dla celów podatku minimalnego stratę oraz rentowność należy skalkulować z uwzględnieniem wyłączeń określonych w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej: ustawa o CIT). Jak wynika z tego przepisu, przy kalkulacji straty/rentowności nie uwzględnia się:

• odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych ujętych w kosztach uzyskania przychodów danego roku, w tym także odpisów od środków trwałych używanych na podstawie umowy leasingu finansowego,
• wydatków na nabycie tzw. niskocennych środków trwałych,
• zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów opłat leasingowych,
• 20% zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów kosztów wynagrodzeń ze stosunku pracy oraz kosztów składek na ubezpieczenia społeczne od tych wynagrodzeń i wpłat na PPK,
• przychodów z tytułu faktoringu oraz związanych z tymi przychodami kosztów uzyskania przychodów,
• kwoty stanowiącej wzrost kosztów energii elektrycznej, cieplnej i gazu przewodowego w stosunku do poprzedniego roku,
• zapłaconych kwot podatku akcyzowego, podatku od sprzedaży detalicznej, podatku od gier, opłaty paliwowej, opłaty emisyjnej,
• zaliczonej do przychodów/kosztów uzyskania przychodów kwoty podatku akcyzowego zawartego w cenie wyrobów akcyzowych kupowanych i sprzedanych przez podatnika dokonującego obrotu tymi wyrobami.

W przypadku podmiotów, które stosują w transakcjach ceny regulowane przez przepisy prawa, przy kalkulacji rentowności/straty nie uwzględnia się przychodów z tych transakcji oraz kosztów ich uzyskania, jeśli podatnik poniósł na tych transakcjach stratę lub ich rentowność nie przekraczającą 2%.

Najważniejsze wyłączenia podmiotowe

Ustawa o CIT określa podmioty wyłączone z obowiązku zapłaty podatku minimalnego. Do grupy tej należą m.in.:

• podmioty, które rozpoczęły działalność – w roku rozpoczęcia tej działalności oraz dwóch kolejnych latach,
• podmioty, które w danym roku odnotowały spadek przychodów o co najmniej 30% w stosunku do roku poprzedniego,
• podmioty wchodzące w skład grupy co najmniej dwóch spółek, w których jedna ze spółek posiada bezpośrednio przez cały rok przynajmniej 75% udziałów w kapitale pozostałych spółek wchodzących w skład tej grupy i które mają taki sam rok podatkowy, jeżeli ich łączna rentowność jest wyższa niż 2%,
• podmioty, których rentowność w jednym z ostatnich trzech lat podatkowych poprzedzających dany rok była wyższa niż 2%.

Kalkulacja podatku i termin zapłaty

Ustawa o CIT przewiduje dwa sposoby obliczenia podstawy opodatkowania:

1. podstawowy – 1,5% przychodów ze źródeł innych niż zyski kapitałowe plus określone koszty,
2. uproszczony – 3% przychodów ze źródeł innych niż zyski kapitałowe.

Podatek minimalny wynosi 10% podstawy opodatkowania i jest płatny w terminie zapłaty CIT. Podatek minimalny pomniejsza się o CIT należny za dany rok i deklaruje się w zeznaniu CIT-8.

Podsumowanie – jakie kroki należy wykonać w odniesieniu do roku 2024

Kalkulacja rentowności Spółki

Po zakończeniu roku Spółka powinna obliczyć rentowność z uwzględnieniem wszystkich wyłączeń, o których mowa w przepisach. Jeśli rentowność jest wyższa niż 2%, Spółka nie będzie zobowiązana do zapłaty podatku minimalnego za rok 2024 oraz w trzech kolejnych latach.

Jeśli rentowność ta nie przekracza 2% (lub wynik podatkowy z uwzględnieniem wyłączeń jest stratą), należy zweryfikować rentowność za rok 2023 – jeśli jest wyższa niż 2%, Spółka będzie zwolniona z podatku minimalnego w okresie 2024-2026.

Jeśli także rentowność za rok 2023 nie przekracza 2%, kalkulację należy przeprowadzić dla roku 2022 i ewentualnie 2021.

Kalkulacja rentowności grupy spółek

W sytuacji, gdyby rentowność Spółki w każdym z tych lat (2024, 2023, 2022, 2021) była nie wyższa niż 2%, należałoby zweryfikować łączną rentowność grupy spółek za rok 2024. Pod uwagę należy wziąć grupę, w której jedna ze spółek posiada przynajmniej 75% udziałów w pozostałych spółkach.

Jeśli łączna rentowność grupy (obliczona z uwzględnieniem wszystkich wyłączeń) byłaby wyższa niż 2%, każda ze spółek z tej grupy byłaby zwolniona z podatku minimalnego w rozliczeniu za rok 2024.