Zwrot nadpłaty podatku tylko dla podatnika ES Doradztwo

Podatek VAT w fundacji rodzinnej

Fundacja rodzinna może być i najczęściej jest podatnikiem VAT. Na co warto zwrócić uwagę rozliczając podatek VAT w fundacji rodzinnej dowiecie się Państwo z przygotowanego artykułu.

Fundacja rodzinna – działalność statutowa

Aktywność fundacji rodzinnych sprowadza się zwykle do dwóch obszarów: działalności statutowej (podejmowanej na podstawie i w granicach wyznaczanych przez statut fundacji) oraz pozostałej działalności gospodarczej.

Stosunkowo częstym (niestety niesłusznym) jest przekonanie, iż działalność statutowa fundacji, bez wyjątku, nie jest opodatkowana podatkiem VAT.

Tymczasem opodatkowaniu podatkiem VAT nie podlega tylko działalność statutowa nieodpłatna (nie wywołuje ona żadnych konsekwencji na gruncie ustawy o VAT i nie powinna być dokumentowana fakturą).

Z kolei działalność statutowa realizowana na zasadach odpłatności podlega opodatkowaniu podatkiem VAT o ile są podstawy, aby zakwalifikować ją jako dostawę towarów lub świadczenie usług (innymi słowy – jeżeli nabywca w zamian za wynagrodzenie, które uiszcza otrzymuje towar bądź świadczenie w postaci usługi).

Na mocy art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami VAT są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Stosownie do ust. 2 zdania 2 tego artykułu, działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

W orzecznictwie przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem. Innymi słowy, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy dostawcą towarów lub świadczącym usługę, a odbiorcą, w ramach którego spełniane są świadczenia wzajemne. Ponadto, na gruncie ustawy o VAT bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego.

Na tej podstawie stwierdzić należy, iż jeżeli fundacja będzie realizowała czynności statutowe za odpłatnością (niezależnie od sposobu kalkulacji należnego wynagrodzenia) czynności te będą podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT (bo stanowią działalność gospodarczą w rozumieniu przytoczonego powyżej art. 15 ustawy o VAT). Z kolei czynności statutowe wykonywane przez fundację nieodpłatnie – nie stanowią działalności gospodarczej i jako takie nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT.

Działalność gospodarcza wykonywana przez fundację rodzinną, czyli czynności wskazane w art. 5 ustawy o fundacji rodzinnej

Przepis art. 5 ustawy o fundacji rodzinnej  precyzyjnie określa zakres działalności gospodarczej, którym może się zajmować fundacja rodzinna.

Zgodnie z jego brzmieniem fundacja rodzinna może wykonywać działalność gospodarczą w rozumieniu art. 3 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców tylko w zakresie:

  1. zbywania mienia, o ile mienie to nie zostało nabyte wyłącznie w celu dalszego zbycia;
  2. najmu, dzierżawy lub udostępniania mienia do korzystania na innej podstawie;
  3. przystępowania do spółek handlowych, funduszy inwestycyjnych, spółdzielni oraz podmiotów o podobnym charakterze, mających swoją siedzibę w kraju albo za granicą, a także uczestnictwa w tych spółkach, funduszach, spółdzielniach oraz podmiotach;
  4. nabywania i zbywania papierów wartościowych, instrumentów pochodnych i praw o podobnym charakterze;
  5. udzielania pożyczek:
    • spółkom kapitałowym, w których fundacja rodzinna posiada udziały albo akcje,
    • spółkom osobowym, w których fundacja rodzinna uczestniczy jako wspólnik,
    • beneficjentom;
  6. obrotu zagranicznymi środkami płatniczymi należącymi do fundacji rodzinnej w celu dokonywania płatności związanych z działalnością fundacji rodzinnej;
  7. produkcji przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy produktów roślinnych i zwierzęcych, z wyjątkiem przetworzonych produktów roślinnych i zwierzęcych uzyskanych w ramach prowadzonych działów specjalnych produkcji rolnej oraz produktów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, o ile ilość produktów roślinnych lub zwierzęcych pochodzących z własnej uprawy, hodowli lub chowu, użytych do produkcji danego produktu stanowi co najmniej 50% tego produktu;
  8. gospodarki leśnej.

Większość wskazanych powyżej czynności stanowić będzie dostawę towarów lub świadczenie usług opodatkowane podatkiem VAT. Rozliczając podatek należny fundacja powinna rozstrzygnąć m.in.:

  • jaką stawką podatku VAT powinny zostać opodatkowane;
  • kiedy powstaje obowiązek podatkowy;
  • jaki jest termin wystawienia faktury;
  • jaka jest wymagana treść faktury dokumentującej te czynności;
  • czy deklarując je w pliku JPK_VAT należy stosować szczególne oznaczenie (np. powołanie konkretnego kodu GTU) itd.

Wskazane powyżej zagadnienia nie wyczerpują rzecz jasna zakresu przedmiotowego bardzo obszernego zbioru jakim jest należny podatek VAT i prawidłowe jego rozliczenie (oraz udokumentowanie). Oprócz obszarów wskazanych powyżej pojawić się mogą również wątpliwości związane np. z refakturowaniem, świadczeniami kompleksowymi, podstawą opodatkowania itd.

Ponadto aktywność fundacji może skutkować koniecznością rozpoznania eksportu bądź importu usług, czy też rozliczenia transakcji towarowych transgranicznych (związanych z obrotem wewnątrzunijnym, ale również transakcjami realizowanymi z zaangażowaniem państw trzecich) z uwzględnieniem całej specyfiki ich rozliczania na gruncie ustawy o VAT.

Specyfika rozliczenia podatku naliczonego przez fundację rodzinną

Podatek VAT to podatek należny (w uproszczeniu: sprzedaż) oraz podatek naliczony (w uproszczeniu zakupy). Ten drugi – w fundacji rodzinnej – jest bardzo charakterystyczny.

Jeżeli fundacja rodzinna będzie kupować towary oraz usługiwykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez nią działalności gospodarczej (w tym odpłatnej działalności statutowej), jak i do celów innych niż działalność gospodarcza orazgdy przypisanie tych zakupów w całości do działalności gospodarczej fundacji nie jest możliwe, wówczas fundacja powinna obliczyć kwotę podatku naliczonego zgodnie ze sposobem określenia zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej, zwanym dalej „sposobem określenia proporcji”. Sposób określenia proporcji powinien najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez fundację działalności i dokonywanych przez nią nabyć. I to jest tzw. prewspółczynnik (prestruktura).

Oprócz tego jest również współczynnik (tzw. proporcja właściwa, struktura). Do jej obliczania, a w konsekwencji do częściowego (proporcjonalnego) odliczania podatku VAT zobligowane będą te fundacje, które dokonują zarówno czynności opodatkowanych jak i zwolnionych z podatku VAT i nie są w stanie rozdzielić zakupów związanych ze sprzedażą opodatkowaną oraz tych związanych ze sprzedażą zwolnioną. W praktyce najczęściej występuje pula zakupów, których fundacja nie jest w stanie precyzyjnie przyporządkować do jednej bądź drugiej sprzedaży. Przykładem mogą być tu np. tzw. koszty ogólne, kaszty najmu, rachunki za telefon itd. W odniesieniu do takich wydatków należy liczyć proporcję.

Kolejność działań fundacji, która wykonuje zarówno działalność statutową (nieodpłatną) jak i działalność gospodarczą, a w ramach działalności gospodarczej dokonuje sprzedaży zwolnionej z VAT , powinna być następująca:

  1. obliczenie prewspółczynnika przy wykorzystaniu w szczególności następujących danych:
    1. średniorocznej liczby osób wykonujących wyłącznie prace związane z działalnością gospodarczą w ogólnej średniorocznej liczbie osób wykonujących prace w ramach działalności gospodarczej i poza tą działalnością;
    2. średniorocznej liczbie godzin roboczych przeznaczonych na prace związane z działalnością gospodarczą w ogólnej średniorocznej liczbie godzin roboczych przeznaczonych na prace związane z działalnością gospodarczą i poza tą działalnością;
    3. roczny obrót z działalności gospodarczej w rocznym obrocie podatnika z działalności gospodarczej powiększonym o otrzymane przychody z innej działalności, w tym wartość dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze, otrzymanych na sfinansowanie wykonywanej przez tego podatnika działalności innej niż gospodarcza;
    4. średniorocznej powierzchni wykorzystywanej do działalności gospodarczej w ogólnej średniorocznej powierzchni wykorzystywanej do działalności gospodarczej i poza tą działalnością.

W ten sposób z całej puli swojej aktywności fundacja wyselekcjonuje tę aktywność, która stanowi działalność gospodarczą.

Następnie:

  • przeanalizowanie, czy możliwe jest precyzyjne rozdzielenie podatku naliczonego związanego z działalnością opodatkowaną i zwolnioną. Jeśli tak: fundacja odlicza podatek naliczony związany ze sprzedaż opodatkowaną, nie odlicza podatku naliczonego związanego ze sprzedażą zwolnioną i nie liczy struktury. Jeżeli jednak takie precyzyjne rozdzielenie nie jest możliwe fundacja powinna przejść do kolejnego etapu jakim jest:
  • policzenie proporcji.

Potem zostaje już tylko zweryfikowanie podatku naliczonego (do odliczenia) pod kątem spełnienia warunków, od których zależy prawidłowość tego odliczenia, pilnowanie ustawowych terminów odliczenia (w tym ew. korekt), właściwego dokumentowania zakupów oraz sprawdzenia, czy aby nie zachodzą przesłanki negatywne, czyli takie, które uniemożliwiają odliczenie podatku VAT.

Podsumowując: powiedzieć, że działalność fundacji rodzinnej na gruncie rozliczeń podatku VAT wykazuje się daleko idącą specyfiką, gdzie stosunkowo łatwo o błąd, to jak nic nie powiedzieć …

Jeżeli zastanawiacie się Państwo nad kompleksowym przeszkoleniem z zakresu podatku VAT – zapraszamy do skorzystania z oferty szkoleniowej Kancelarii ES-Doradztwo.

Podczas szkoleń kładziemy nacisk na ich praktyczny aspekt – stąd spotkania mają charakter warsztatowy. Prowadzimy je w formule on-line, stacjonarnej lub hybrydowej.

Program jest każdorazowo opracowywany pod potrzeby konkretnego klienta, a zatem macie Państwo wpływ na jego ostateczny kształt i to Wy decydujecie o tym, jakie zagadnienia zostaną omówione podczas spotkania.

Jeżeli jesteście Państwo zainteresowani naszą ofertą szkoleniową, prosimy o wysłanie krótkiej wiadomości na maila: kontakt@es-doradztwo.pl z podaniem:

  • wstępnie wybranego tematu szkolenia,
  • ilości uczestników,
  • oraz formuły w jakiej szkolenie ma zostać przeprowadzone (stacjonarne/on-line/hybrydowe).

Podanie tych danych pozwoli nam przygotować ofertę szkoleniową.

 

Zostaw komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Scroll to Top