Zagadnienie przychodu z nieujawnionych źródeł budzi duże emocje. Liczba donosów do organów podatkowych wzrasta. W kolejnym orzeczeniu NSA stanął na stanowisku, że to podatnik musi udowodnić skąd ma pieniądze.
Przychód ze źródeł nieujawnionych
Za przychody z tzw. „innych źródeł” uważa się przychody:
- nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach obejmujące przychody ze źródeł wskazanych przez podatnika, ujawnione w nieprawidłowej wysokości,
- ze źródeł nieujawnionych obejmujące przychody ze źródeł niewskazanych przez podatnika i nieustalonych przez organ podatkowy
Podstawę opodatkowania przychodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych stanowi w roku podatkowym przychód odpowiadający kwocie nadwyżki wydatku nad przychodami (dochodami) opodatkowanymi lub przychodami (dochodami) nieopodatkowanymi.
Od przychodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych, z zastrzeżeniem art. 25g ust. 7, zryczałtowany podatek dochodowy wynosi 75% podstawy opodatkowania.
W toku postępowania podatkowego albo w toku kontroli celno-skarbowej ciężar dowodu w zakresie wykazania przychodów (dochodów) opodatkowanych lub przychodów (dochodów) nieopodatkowanych stanowiących pokrycie wydatku spoczywa na podatniku.
Ciężar dowodu, czyli to podatnik powinien udowodnić skąd ma pieniądze
W sprawie, która finalnie trafiła przed NSA, organy podatkowe nie uznały za wiarygodne wyjaśnień podatnika, zgodnie z którymi przez lata gromadził on oszczędności w gotówce (mimo posiadanych rachunków bankowych). W przekonaniu organów podatnik nie udowodnił skąd miał znaczną ilość środków pieniężnych na zakup nieruchomości.
Sprawa trafiła do WSA, który oddalił skargę podatnika.
Zdaniem Sądu na przyjęcie za wiarygodne tłumaczeń podatnika nie pozwalają:
- rozbieżności w zakresie ilości środków pieniężnych przechowywanych poza system bankowym;
- brak spójności i racjonalności postępowania podatnika przejawiający się w akumulowaniu środków pieniężnych w gotówce w roku poprzedzającym rok podatkowy celem pokrycia przyszłych, nie określonych konkretnych wydatków bez wyjaśnienia powodów takiego postępowania;
- fakt posiłkowania się limitem kredytowym, mimo zgromadzonych środków poza rachunkiem bankowym[1].
WSA stwierdził ponadto, że jakkolwiek korzystanie z usług banków, ma charakter dobrowolny, jednak elementem racjonalnego gospodarowania środkami pieniężnymi jest tworzenie warunków, które zabezpieczą daną osobę przed utratą ich wartości realnej na skutek inflacji, czy wręcz utratą fizyczną. Nie jest wiarygodne przechowywanie znacznych sum pieniężnych poza systemem bankowym w sytuacji czynnego posługiwania się rachunkami bankowymi.
To podatnik winien, realizując nakaz wynikający z art. 25g ust. 1 ustawy o PIT, wykazać racjonalność postępowania i związek pomiędzy akumulacją środków w latach wcześniejszych a późniejszymi wydatkami.
Ogólnikowe wyjaśnienie, że przechowywanie środków poza systemem bankowym było podyktowane zabezpieczeniem przyszłych wydatków osobistych jest niewystarczające.
Nie można też zgodzić się, że przyczyny przechowywania środków poza system bankowym są nieistotne. Dla oceny wiarygodności tezy podatnika o pokrywaniu wydatków akumulowanymi środkami pieniężnymi przechowywanymi poza system bankowym istotne jest podanie wiarygodnego uzasadnienia dla takiego postępowania, które może być przedmiotem oceny organu.
Uwzględniając treść art. 25g ust. 1 ustawy o PIT ciężar dowodu w zakresie wykazania przychodów (dochodów) opodatkowanych i przychodów (dochodów) nieopodatkowanych stanowiących pokrycie wydatków spoczywa na podatniku.
Zdaniem Sądu to podatnik dysponuje wiedzą o możliwościach gromadzenia, wartości mienia zgromadzonego wcześniej mogącego pokryć wydatki kontrolowanego roku. Warunek „uprawdopodobnienia” nie może zostać zrealizowany przez gołosłowne, nie poparte żadną racjonalną argumentacją, wskazywanie jedynie na pewne możliwości.
NSA wyrokiem z 21 lipca 2022 r. oddalił skargę podatnika, podtrzymując argumenty przytoczone przez WSA, wskazując jednocześnie na ciążące na podatniku obowiązki dowodowe [2].
[1] Wyrok WSA z dnia5 września 2019 r., sygn. akt: I SA/Ke 268/19.
[2] Orzeczenie NSA z dnia 21 lipca 2022 r., sygn. akt II FSK 48/20.
Jeżeli zastanawiacie się Państwo nad kompleksowym przeszkoleniem z zakresu podatku VAT – zapraszamy do skorzystania z oferty szkoleniowej Kancelarii ES-Doradztwo.
Podczas szkoleń kładziemy nacisk na ich praktyczny aspekt – stąd spotkania mają charakter warsztatowy. Prowadzimy je w formule on-line, stacjonarnej lub hybrydowej.
Program jest każdorazowo opracowywany pod potrzeby konkretnego klienta, a zatem macie Państwo wpływ na jego ostateczny kształt i to Wy decydujecie o tym, jakie zagadnienia zostaną omówione podczas spotkania.
Jeżeli jesteście Państwo zainteresowani naszą ofertą szkoleniową, prosimy o wysłanie krótkiej wiadomości na maila: kontakt@es-doradztwo.pl z podaniem:
- wstępnie wybranego tematu szkolenia,
- ilości uczestników,
- oraz formuły w jakiej szkolenie ma zostać przeprowadzone (stacjonarne/on-line/hybrydowe).
Podanie tych danych pozwoli nam przygotować ofertę szkoleniową.