Zastosowanie stawki podatku VAT 0% do transakcji WDT (wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów) wydaje się być tematem wyeksploatowanym. Czy na pewno ? Czy zdajecie sobie Państwo sprawę z domniemania wprowadzonego do przepisów już jakiś czas temu, które działa na korzyść podatników ?
Jeśli nie – zapraszam do lektury.
Wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów (WDT) – definicja
Wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów definiowana jest w przepisach ustawy o podatku od towarów i usług (dalej: ustawa o VAT) jako wywóz towarów z terytorium kraju w wykonaniu czynności określonych w art. 7 na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju.
Oprócz wymogów przedmiotowych (przemieszczenie towarów z terytorium Polski do innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej, w wykonaniu czynności, o których mowa w art. 7 ustawy o VAT) ustawa określa również wymogi podmiotowe w odniesieniu do stron transakcji.
Zgodnie z nimi, dla stwierdzenia wystąpienia transakcji WDT konieczne jest, aby nabywca był:
- podatnikiem podatku od wartości dodanej zidentyfikowanym na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju lub
- osobą prawną niebędącą podatnikiem podatku od wartości dodanej, która jest zidentyfikowana na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju.
Bez względu na kraj siedziby, formę czy też miejsce faktycznego prowadzenia działalności gospodarczej nabywca musi mieć też właściwy i ważny numer VAT UE.
Z kolei dostawca powinien być podatnikiem, o którym mowa w art. 15, u którego sprzedaż nie jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9.
Co istotne, i co warto zauważyć, dla zaistnienia WDT nie jest konieczne aby dostawca towarów był zarejestrowany dla podatku VAT UE (nie musi mieć ważnego i właściwego numeru VAT UE).
Warunki zastosowania stawki 0% dla transakcji WDT
Wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów podlega opodatkowaniu według stawki podatku 0%, pod warunkiem że:
- podatnik dokonał dostawy na rzecz nabywcy posiadającego właściwy i ważny numer identyfikacyjny dla transakcji wewnątrzwspólnotowych, nadany przez państwo członkowskie właściwe dla nabywcy, zawierający dwuliterowy kod stosowany dla podatku od wartości dodanej, który nabywca podał podatnikowi,
- podatnik przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy, posiada w swojej dokumentacji dowody, że towary będące przedmiotem wewnątrzwspólnotowej dostawy zostały wywiezione z terytorium kraju i dostarczone do nabywcy na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju,
- podatnik składając deklarację podatkową, w której wykazuje tę dostawę towarów, jest zarejestrowany jako podatnik VAT UE.
Dopiero w tym momencie pojawia się wymóg, aby dostawca był zarejestrowany jako podatnik VAT UE. Czyli, jeżeli dostawca jest co prawda podatnikiem, ale nie VAT UE, przy założeniu spełnienia pozostałych warunków, wystąpi WDT, ale bez prawa do zastosowania dla takiej dostawy stawki VAT 0%.
Warunek rejestracji dostawcy dla podatku VAT UE nie wpływa więc na sam fakt wystąpienia transakcji wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów, ma natomiast znaczenie dla możliwości jej opodatkowania preferencyjną stawką podatku VAT w wysokości 0%.
Dokumenty – dowody
Dowodami, że towary będące przedmiotem wewnątrzwspólnotowej dostawy zostały wywiezione z terytorium kraju i dostarczone do nabywcy na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju są następujące dokumenty, jeżeli łącznie potwierdzają dostarczenie towarów będących przedmiotem wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów do nabywcy znajdującego się na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju:
- dokumenty przewozowe otrzymane od przewoźnika (spedytora) odpowiedzialnego za wywóz towarów z terytorium kraju, z których jednoznacznie wynika, że towary zostały dostarczone do miejsca ich przeznaczenia na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju – w przypadku gdy przewóz towarów jest zlecany przewoźnikowi (spedytorowi),
- specyfikacja poszczególnych sztuk ładunku.
W przypadku wywozu towarów będących przedmiotem wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów bezpośrednio przez podatnika dokonującego takiej dostawy lub przez ich nabywcę, przy użyciu własnego środka transportu podatnika lub nabywcy, podatnik oprócz specyfikacji poszczególnych sztuk ładunku, powinien posiadać dokument zawierający co najmniej:
- imię i nazwisko lub nazwę oraz adres siedziby działalności gospodarczej lub miejsca zamieszkania podatnika dokonującego wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów oraz nabywcy tych towarów,
- adres, pod który są przewożone towary, w przypadku gdy jest inny niż adres siedziby działalności gospodarczej lub miejsca zamieszkania nabywcy,
- określenie towarów i ich ilości,
- potwierdzenie przyjęcia towarów przez nabywcę do miejsca, o którym mowa w pkt 1 lub 2, znajdującego się na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju,
- rodzaj oraz numer rejestracyjny środka transportu, którym są wywożone towary, lub numer lotu – w przypadku gdy towary przewożone są środkami transportu lotniczego.
Informacja podsumowująca
Nawet po spełnieniu wskazanych wyżej trzech warunków (podmiotowych, przedmiotowych i dokumentacyjnych) stawka podatku 0% VAT nie znajdzie zastosowania, jeżeli podatnik zarejestrowany do przeprowadzania transakcji unijnych VAT-UE:
- nie złoży w terminie informacji podsumowującej VAT-UE do 25-tego dnia miesiąca następnego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy w zakresie WDT
ewentualnie
- co prawda złoży informację podsumowującą w terminie, ale nie zawiera ona prawidłowych informacji dotyczących transakcji WDT zgodnie z wymogami, o których mowa w art. 100 ust. 8 ustawy o VAT (chyba że podatnik należycie, na piśmie wyjaśnił uchybienie naczelnikowi urzędu skarbowego).
Położono zatem spory nacisk na poprawność większej ilości elementów formalnych, spełnienie których będzie umożliwiało zastosowanie stawki 0% dla WDT.
Tyle ustawa. Jest jednak jeszcze rozporządzenie, o którym nie wszyscy wiedzą.
Instytucja domniemania
Rozporządzenie wykonawcze Rady UE 2018/1912 z dnia 4.12.2018 r. (zwane dalej rozporządzeniem Rady UE) zmieniające rozporządzenie wykonawcze UE nr 282/2011 w odniesieniu do niektórych zwolnień związanych z transakcjami wewnątrzwspólnotowymi w art. 1 wprowadza nową instytucję tzw. domniemania.
Instytucja ta zakłada, że towary stanowiące przedmiot WDT faktycznie zostały wywiezione z jednego państwa członkowskiego do drugiego.
W dodanym art. 45a nowego rozporządzenia Rady UE określono, że dla celów zastosowania zwolnienia (stawki 0% VAT) domniemywa się, że towary zostały wysłane lub przetransportowane z jednego państwa członkowskiego do miejsca przeznaczenia znajdującego się poza jego terytorium, ale na terytorium UE, w którychkolwiek z przedstawionych w rozporządzeniu okoliczności. Co do zasady rozporządzenie dzieli możliwe sytuacje na trzy grupy i dla każdej z nich przewiduje specyficzną formę dokumentowania.
W tym miejscu jedynie o tym wspominam, bo zależy mi na przedstawieniu instytucji domniemania, która – w moim przekonaniu – ma większe znaczenie dla podatników. Otóż, rozporządzenie wprowadza domniemanie dokonania WDT przy spełnieniu określonych warunków, a nie wprost wymóg posiadania wyspecyfikowanych dowodów. Rozporządzenie wprost nie wskazuje jak należy rozumieć wprowadzaną instytucję domniemania. Wyjaśnień w tym zakresie udziela natomiast krajowy ustawodawca w uzasadnienie do projektu ustawy:
„Organ podatkowy może obalić przyjęte domniemanie, poprzez przedstawienie dowodów świadczących o tym, że towary w rzeczywistości nie zostały wysłane lub przetransportowane z terytorium kraju na terytorium innego państwa członkowskiego. Taka sytuacja może mieć miejsce, gdy podczas kontroli organy podatkowe stwierdzą, że towary nadal znajdują się w magazynie dostawcy.
Przepis skonstruowany w taki sposób przenosi ciężar dowodowy na organ podatkowy. Konsekwencją obalenia tego domniemania jest niemożliwość zastosowania stawki 0%. Nie jest możliwe stosowanie domniemania w odwrotny sposób. Niespełnienie warunków domniemania nie oznacza automatycznie, że stawka 0% nie będzie miała zastosowania. W takiej sytuacji na dostawcy ciąży obowiązek udowodnienia w inny sposób, zgodnie z przepisami ustawy o VAT, że warunki zastosowania stawki 0% zostały spełnione.”
Przedstawiona instytucja domniemania, w moim przekonaniu, ma duże znaczenie dla przedsiębiorców. Po pierwsze – chcąc je obalić, organ podatkowy nie wystarczy, że stwierdzi, iż dostawa nie miała miejsca, musi jeszcze przedstawić dowody świadczące o tym, że towary w rzeczywistości nie zostały wysłane lub przetransportowane z terytorium kraju na terytorium innego państwa członkowskiego. Powyższe w znaczący sposób wpływa na pozycję stron podczas ewentualnego postępowania. Skończyły się czasy, kiedy (kolokwialnie rzecz ujmując) to podatnik udowadniał, że „nie jest wielbłądem”. Po wprowadzeniu rozporządzenia do krajowego porządku prawnego (a zatem już od kilku lat) organ podatkowy kwestionując fakt dostawy musi wykazać się aktywnością i to udowodnić.
Po drugie – niespełnienie warunków domniemania (czyli brak dokumentów wymaganych rozporządzeniem) nie oznacza automatycznie, że stawka 0% nie będzie miała zastosowania. W takiej sytuacji dostawcy może w inny sposób wykazać, że warunki zastosowania stawki 0% zostały spełnione.
Jeżeli zastanawiacie się Państwo nad kompleksowym przeszkoleniem z zakresu podatku VAT – zapraszamy do skorzystania z oferty szkoleniowej Kancelarii ES-Doradztwo.
Podczas szkoleń kładziemy nacisk na ich praktyczny aspekt – stąd spotkania mają charakter warsztatowy. Prowadzimy je w formule on-line, stacjonarnej lub hybrydowej.
Program jest każdorazowo opracowywany pod potrzeby konkretnego klienta, a zatem macie Państwo wpływ na jego ostateczny kształt i to Wy decydujecie o tym, jakie zagadnienia zostaną omówione podczas spotkania.
Jeżeli jesteście Państwo zainteresowani naszą ofertą szkoleniową, prosimy o wysłanie krótkiej wiadomości na maila: kontakt@es-doradztwo.pl z podaniem:
- wstępnie wybranego tematu szkolenia,
- ilości uczestników,
- oraz formuły w jakiej szkolenie ma zostać przeprowadzone (stacjonarne/on-line/hybrydowe).
Podanie tych danych pozwoli nam przygotować ofertę szkoleniową.