W pułapce estońskiego CIT

Często, kiedy w życie wchodzi – pozornie korzystna – zmiana przepisów i nasi klienci chcieliby z niej skorzystać już, zaraz natychmiast (co jest zrozumiałe), zachęcamy ich do tego, żeby chwilę poczekać na rozwój sytuacji. Tak też było w przypadku estońskiego CIT. I jak się okazuje – słusznie.

Firmy, które przeszły na estoński CIT już w 2021 r. znalazły się w dużo gorszej sytuacji, niż podatnicy, którzy zdecydowali się na wdrożenie tego rozwiązania w 2022 r.

Estoński CIT obowiązuje od 2021 r., a jego główne założenie to brak podatku tak długo, jak długo zysk pozostaje w firmie. Podatek zostaje więc odroczony do momentu wypłaty (dystrybucji) zysku ze spółki (szczegółowo na temat estońskiego CIT pisaliśmy w artykule, który znajdziecie Państwo tutaj.

Wprowadzona pierwotnie wersja estońskiego CIT poniosła fiasko przede wszystkim z uwagi na to, że była nadmiernie skomplikowana i uciążliwa dla przedsiębiorców. Polski Ład uprościł obowiązujące przepisy w zakresie estońskiego CIT. Jak się okazuje, nadal nie jest to jednak rozwiązanie wolne od wad.

Brak odpowiednich przepisów przejściowych

Jednym z powodów, dla których estoński CIT może okazać się pułapką dla podatników jest brak odpowiednich przepisów przejściowych. Przepisy Polskiego Ładu w sposób niewystarczający uregulowały sytuację podatników, którzy zdecydowali się skorzystać z estońskiego CIT jeszcze w 2021 r. Problematyczna jest przede wszystkim kwestia podatku wynikającego z tzw. wstępnej korekty przychodów i kosztów uzyskania przychodów, wynikającego z wyrównania wyniku bilansowego i podatkowego przy przechodzeniu na estoński CIT.

Wstępna korekta przychodów i kosztów

Zmiany wprowadzone do przepisów o estońskim CIT w ramach Polskiego Ładu w sposób istotny złagodziły dotkliwość wstępnej korekty przychodów i kosztów.

W porównaniu do pierwotnego brzmienia przepisów, zgodnie z którym podatnik miał obowiązek opodatkowania różnic wynikających z korekty w zeznaniu składanym za rok podatkowy poprzedzający wybór estońskiego CIT, aktualnie obowiązujące przepisy przewidują odroczenie, a nawet umorzenie tego obowiązku.

Na czym polega problem?

Otóż nowelizacja wprowadzona w ramach Polskiego Ładu nie odnosi się do sytuacji tych podatników, którzy zdecydowali się na wybór estońskiego CIT  w 2021 r.

Firmy te, albo opłaciły podatek wynikający z korekty z góry (zgodnie z obowiązującymi wówczas przepisami), albo są w trakcie jego spłacania. To stawia je w nieporównywalnie mniej korzystnej sytuacji w porównaniu do podatników, którzy zdecydowali się na estoński CIT już po wprowadzonych zmianach i w konsekwencji mają ten obowiązek odroczony (lub umorzony).

Przepisy wprowadzone Polskim Ładem nie przewidują żadnych mechanizmów, które pozwoliłyby podatnikom, którzy skorzystali z estońskiego CIT już w 2021 r. wnioskować o stwierdzenie nadpłaty (w przypadku, gdy opłacili podatek wynikający z korekty z góry)  lub też nie spłacać pozostałych do spłaty rat podatku (w przypadku tych podatników, którzy są w trakcie jego spłacania).

Podatnicy, którzy przeszli na estoński CIT w 2021 r. są więc „karani” za podjęcie tej decyzji.

O przysłowiową sprawiedliwość będzie o tyle trudno, że ustawodawca ma przyznaną znaczną swobodę w kreowaniu podatkowych konstrukcji. W ramach tej swobody mieści się również brak zakazu wprowadzania zmian w już istniejących rozwiązaniach podatkowych. Pozostaje tylko mieć nadzieję, iż Ministerstwo Finansów zrówna sytuację „nowych” i „starych” podatników estońskiego CIT ( w drodze wykładni, albo poprzez kolejną już zmianę obowiązujących przepisów).