Usługi finansowe es doradztwo

Za puste faktury wystawione przez pracownika odpowie spółka

Za puste faktury wystawione przez pracownika odpowie Spółka. Tak wynika z najnowszego orzeczenia NSA. Wyrok nie budziłby może takiego zdziwienia, gdyby nie wcześniejsze orzeczenie TSUE (wydane w związku ze złożonym pytaniem prejudycjalnym) oraz poprzedzająca je opinia Rzeczniczki Generalnej TSUE.

Dla przypomnienia: sprawa dotyczyła pracownika, który wykorzystał dane swojego pracodawcy bez jego wiedzy i zgody. W efekcie spółka „wystawiła” 1679 pustych faktur, które nie zostały zaewidencjonowane w rejestrze sprzedaży, a wykazany na nich podatek należny nigdy nie został rozliczony. Wobec pracownika wszczęte zostało postępowanie karno-skarbowe. Równolegle jednak fiskus domagał się od spółki zapłacenia podatku wykazanego na fakturach z powołaniem na brzmienie przepisu art. 108 ustawy o VAT. Wskazany przepis jest odpowiednikiem art. 203 dyrektywy VAT i wynika z niego, iż każda osoba, która wykazuje podatek VAT na fakturze, jest zobowiązana do jego zapłaty.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie zgodził się z fiskusem. Z kolei NSA miał wątpliwości, kto w istocie powinien zapłacić podatek wynikający z wystawionych faktur: podatnik, którego dane bezprawnie wykorzystano, czy nieuczciwy pracownik ? W związku z tym skierował zapytanie prejudycjalne do TSUE.

O opinii Rzeczniczki Generalnej TSUE, która to opinia poprzedzała wyrok TSUE pisałam w artykule: Kto odpowiada za fałszywe faktury?

TSUE w wyroku z dnia 30 stycznia 2024 r. właściwie potwierdził to stanowisko1. W opinii TSUE podatnik nie powinien zostać zobowiązany do zapłaty VAT z pustych faktur wystawionych przez pracownika, o ile wystawienie takiej fałszywej, pustej faktury odbyło się bez wiedzy i zgody pracodawcy.

Jeśli zatem:

  • nieuczciwe działania pracownika nie miały bezpośredniego związku z przyznanym mu stanowiskiem pracy,
  • spółce nie można zarzucić winy w wyborze i nadzorze nad podwładnym,
  • nie istniały przesłanki do pełnienia szczególnego nadzoru nad pracownikiem,

to nie można uznać, że pracodawca odpowiada za podatek VAT wykazany na wystawionych fakturach. W takiej sytuacji podatek powinien zapłacić nieuczciwy pracownik.

Sprawa trafiła do NSA i 3 września 2024 r. zapadł w niej wyrok, w którym NSA zajął stanowisko w „delikatnej” kontrze do TSUE twierdząc, że to spółka (a nie pracownik) powinna zapłacić VAT z wystawionych pustych faktur2.

Zdaniem NSA osobą, która ponosi odpowiedzialność za wystawienie fikcyjnych faktur, jest pracownik, ale tylko wówczas, kiedy zostanie wykazane, że pracodawca działał w dobrej wierze oraz że sprawował należyty nadzór nad pracownikiem.

Jeżeli tego nadzoru nie dochował, to w tym momencie odpowiedzialność przesuwa się na pracodawcę. Analizując okoliczności wskazujące na brak nadzoru sąd powołał m.in. to iż:

  • na przestrzeni długiego okresu czasu w którym trwał proceder pracownicy, jej komputer nie był poddany jakiejkolwiek kontroli;
  • pracodawca powinien stworzyć (a nie stworzył) system monitorowania rzetelności realizacji procedury wystawiania faktur;
  • pracodawca jest zobowiązany do takiej organizacji pracy i systemu monitorowania poczynań pracowników, aby nieuczciwemu pracownikowi utrudnić tego rodzaju działania i aby miał on świadomość ewentualnego szybkiego wykrycia jego poczynań.

Niezależnie od tego, jakie jest moje zdanie na temat wyroku NSA, warto zwrócić uwagę na jeden praktyczny aspekt. Otóż, biorąc pod uwagę argumentację przytoczoną przez NSA, celowym jest stworzenie (lub doprecyzowanie) procedur dotyczących dokumentowania transakcji, a co za tym idzie wystawiania faktur. Tak, aby w sposób niebudzący wątpliwości wynikało z nich, iż spółka (pracodawca) dotrzymuje należytej staranności poprzez sprawowanie nadzoru nad pracownikami uczestniczącymi w procesie fakturowania. Dzięki temu, w sytuacjach analogicznych do analizowanej, podatnik uniknie dotkliwych konsekwencji związanych z zastosowaniem art. 108 ustawy o VAT.

Jeśli zastanawiacie się Państwo nad wdrożeniem odpowiednich procedur i potrzebujecie wsparcia w tym zakresie – chętnie go udzielę. Proszę w związku z tym o kontakt.


  1. Wyrok TSUE z dnia 30 stycznia 2024 r. w sprawie C-442/22. ↩︎
  2. Wyrok NSA z dnia 3 września 2024 r., sygn. akt I FSK 1212/18. ↩︎

Jeżeli zastanawiacie się Państwo nad kompleksowym przeszkoleniem z zakresu podatku VAT – zapraszamy do skorzystania z oferty szkoleniowej Kancelarii ES-Doradztwo.

Podczas szkoleń kładziemy nacisk na ich praktyczny aspekt – stąd spotkania mają charakter warsztatowy. Prowadzimy je w formule on-line, stacjonarnej lub hybrydowej.

Program jest każdorazowo opracowywany pod potrzeby konkretnego klienta, a zatem macie Państwo wpływ na jego ostateczny kształt i to Wy decydujecie o tym, jakie zagadnienia zostaną omówione podczas spotkania.

Jeżeli jesteście Państwo zainteresowani naszą ofertą szkoleniową, prosimy o wysłanie krótkiej wiadomości na maila: kontakt@es-doradztwo.pl z podaniem:

  • wstępnie wybranego tematu szkolenia,
  • ilości uczestników,
  • oraz formuły w jakiej szkolenie ma zostać przeprowadzone (stacjonarne/on-line/hybrydowe).

Podanie tych danych pozwoli nam przygotować ofertę szkoleniową.

 

Zostaw komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Scroll to Top