Odpowiadając możliwie najkrócej – tak, ale nie powinny tego robić bezrefleksyjnie. Automatyzm nie jest tutaj wskazany. Ba – może być uznany za działanie sprzeczne z dyrektywą VAT.
Dyrektywa VAT nie reguluje kwestii wykreślenia przedsiębiorców z rejestru czynnych podatników VAT. Robi to krajowa ustawa o VAT. Zgodnie z jej brzmieniem naczelnik urzędu skarbowego wykreśla przedsiębiorcę z rejestru czynnych podatników VAT, jeżeli zostanie spełniona któraś z przesłanek wymienionych w art. 96 ust. 9 i ust. 9a ustawy. W konsekwencji podatnik jest wykreślany przez naczelnika z rejestru, jeżeli np.:
- zawiesił wykonywanie działalności gospodarczej na co najmniej 6 kolejnych miesięcy,
- nie złożył deklaracji podatkowej przez trzy kolejne miesiące,
- przez sześć kolejnych miesięcy składał „zerowe” deklaracje, lub
uwaga – moje ulubione:
- organ nie może się skontaktować z podatnikiem albo jego pełnomocnikiem, „mimo podjętych udokumentowanych prób”.
Wykreślając podatnika z rejestru czynnych podatników VAT naczelnik nie informuje go o tym. Nie wydaje również w tej sprawie decyzji podatkowej, bo – jak orzekł Naczelny Sąd Administracyjny w uchwale 7 sędziów NSA z dnia 23 października 2023 r. – wykreślenie jest zwykłą czynnością materialno – techniczną1. Więcej na temat powołanej uchwały piszę w artykule Wykreślenie z rejestru czynnych podatników VAT – bez decyzji i bez informowania podatnika.
Podatnik może więc nie zdawać sobie sprawy z tego, że został wykreślony. Dalej działa (prowadzi działalność), wystawia faktury, rozlicza podatek VAT, a ew. trudności – piętrzą się.
Jakie zdanie na temat wykreślenia ma TSUE ?
Otóż, zdaniem TSUE, samo wykreślenie z rejestru jest jak najbardziej możliwe (mimo braku odpowiednich przepisów w dyrektywie VAT). Jednocześnie jednak TSUE podkreślił, że wykreślenie jest rodzajem sankcji, która powinna być nakładana z poszanowaniem zasady proporcjonalności.
„Gdyby wykreślenie z rejestru VAT było postrzegane jako sankcja za powtarzające się naruszenie przez podatnika obowiązków z tytułu VAT, byłaby to sankcja szczególnie dotkliwa”.
W takiej sytuacji:
„(…) potencjalni nabywcy towarów i odbiorcy usług mogliby zostać zniechęceni do zawierania transakcji z podatnikiem wykreślonym z rejestru VAT”. W rezultacie podatnik musiałby nawet zakończyć działalność.
Z uwagi na powyższe – przepisy, które pozwalają organom podatkowym na wykreślenie podatnika z rejestru VAT „bez zbadania charakteru popełnionych naruszeń i zachowania danego podatnika” są niezgodne z prawem unijnym.
Wskazane tezy pochodzą co prawda z orzeczenia TSUE wydanej w sprawie bułgarskiego podatnika2. Mogą mieć jednak również istotne znaczenia dla podatników krajowych.
- Uchwała NSA z dnia 23 października 2023 r., sygn.: IFPS 3/23. ↩︎
- Orzeczenie TSUE z dnia 3 kwietnia 2025 r., sygn.: C-164/24. ↩︎
Jeżeli zastanawiacie się Państwo nad kompleksowym przeszkoleniem z zakresu podatku VAT – zapraszamy do skorzystania z oferty szkoleniowej Kancelarii ES-Doradztwo.
Podczas szkoleń kładziemy nacisk na ich praktyczny aspekt – stąd spotkania mają charakter warsztatowy. Prowadzimy je w formule on-line, stacjonarnej lub hybrydowej.
Program jest każdorazowo opracowywany pod potrzeby konkretnego klienta, a zatem macie Państwo wpływ na jego ostateczny kształt i to Wy decydujecie o tym, jakie zagadnienia zostaną omówione podczas spotkania.
Jeżeli jesteście Państwo zainteresowani naszą ofertą szkoleniową, prosimy o wysłanie krótkiej wiadomości na maila: kontakt@es-doradztwo.pl z podaniem:
- wstępnie wybranego tematu szkolenia,
- ilości uczestników,
- oraz formuły w jakiej szkolenie ma zostać przeprowadzone (stacjonarne/on-line/hybrydowe).
Podanie tych danych pozwoli nam przygotować ofertę szkoleniową.