Fundacja rodzinna a unikanie opodatkowania – pierwsza opinia zabezpieczająca

Fundacja rodzinna to korzyść podatkowa. Czy podatnicy mogą być jej pozbawieni w następstwie postawienia zarzutu unikania opodatkowania ?

Wątpliwości tej natury towarzyszyły fundacjom rodzinnym od samego początku. Od kilku dni natomiast mamy pierwszą opinię zabezpieczającą w tej sprawie.

O co chodzi w opinii zabezpieczającej?

W skrócie –  o to, żeby fiskus ocenił, czy do przedstawionej sytuacji może mieć zastosowanie klauzula generalna przeciwko unikaniu opodatkowania. Szef KAS może wydać taką opinię lub odmówić jej wydania. Odmowa nie jest tożsama z automatycznym zastosowaniem klauzuli (w tym celu konieczne jest wszczęcie odrębnego postępowania tzw. klauzulowego).

Jeżeli szef KAS wyda opinię zabezpieczającą, to podatnik nie może być pozbawiony korzyści podatkowej przez fiskusa.

Wydanie opinii zabezpieczającej poprzedzone jest badaniem następujących przesłanek:

• czy w wyniku czynności (zespołu czynności) powstała korzyść podatkowa,
• czy jednym z głównych celów czynności jest osiągnięcie korzyści podatkowych,
• czy działanie podatnika może zostać uznane za sztuczne,
• czy wskazane we wniosku korzyści podatkowe są sprzeczne z przedmiotem lub celem ustawy podatkowej bądź jej przepisu.

Jeżeli analizowany stan faktyczny spełnia wszystkie przesłanki – szef KAS odmawia wydania opinii. Jeżeli natomiast przynajmniej jedna z nich nie jest spełniona – opinia jest wydana.

W pierwszej opinii zabezpieczającej wydanej w sprawie fundacji rodzinnej szef KAS badając wskazane powyżej przesłanki nie miał wątpliwości, iż:

• przedstawiony zespół czynności tj.: utworzenie fundacji rodzinnej, wniesieniu do niej mienia, prowadzenie przez nią działalności gospodarczej oraz wypłata świadczeń dla beneficjentów daje korzyść podatkową (beneficjenci nie płacą PIT oraz podatku od spadków i darowizn);
• jednym z głównych celów fundatorów jest osiągnięcie korzyści podatkowej (fundatorzy po to powołują fundację, aby skorzystać również na podatkach).

Jednocześnie jednak działanie fundatorów, nie było sztuczne. Warto zauważyć, że w analizowanej sprawie małżonkowie (fundatorzy) rozważali również założenie spółki holdingowej lub alternatywnej spółki inwestycyjnej (ASI). Ostatecznie zdecydowali się na fundację rodzinną. Zdaniem szefa KAS:

„Fakt, że po wprowadzeniu w życie przepisów regulujących funkcjonowanie fundacji rodzinnej to ta forma prawna okazała się najlepiej spełniać ich oczekiwania, nie może sam z siebie prowadzić do stwierdzenia, że czynność jest sztuczna.”

Ponadto w cenie organu korzyść podatkowa, jaką niesie utworzenie fundacji rodzinnej, nie jest sprzeczna z przedmiotem lub celem ustawy podatkowej i przepisami.

Przy stanie 2 na 2 zespół planowanych czynności nie spełniał wszystkich ustawowych kryteriów unikania opodatkowania. W konsekwencji szef KAS wydał opinię zabezpieczającą, a podatnicy nie mogą być pozbawieni korzyści podatkowych¹.

Osobną kwestią jest opodatkowanie podatkiem VAT fundacji rodzinnej – tutaj korzyści podatkowe wydają się nie mieć zastosowania 😊 Informacje na ten temat znajdziecie Państwo w artykule: Podatek VAT w fundacji rodzinnej.

---

1. Opinia zabezpieczająca szefa KAS z dnia 21 grudnia 2023 r., opublikowana 12 lutego 2024 r., sygn.: DKP3.8082.5.2023. ↩︎